در واقع واژه (Potential of Hydrogen Ion) به معنی پتانسیل یون هیدروژن است که در ارتباط با یون هیدروژن و همچنین یون هیدروکسیل محلول می باشد و مقدار این دو یون در محلول، خاصیت اسیدی، قلیایی یا خنثی بودن آن را مشخص خواهد کرد.
پی اچ متر که یکی از انواع آنالایزر سیالات است، شامل یک پراب برای اندازه گیری PH مواد شیمیایی و همچنین یک پنل دیجیتال خواهد بود که به سنسور یا پراب متصل می باشد، عدد مورد نظر روی آن نیز از طریق اپراتور تنظیم خواهد شد و خروجی رله نیز برای خاموش روشن شدن پمپ تزریق به مدار فرمان پمپ ارسال می گردد.
پی اچ متر یا همان اسید سنج یک دستگاه الکترونیکی است و به علت بالا بودن دقت و همچنین سرعت این وسیله در مقایسه با شناساگرهای دیگر نیز می توان بیان کرد که کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف از قبیل صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی، دامپروری، داروسازی، مراکز پزشکی، تصفیه خانه ها و غیره خواهد داشت.
دستگاه پی اچ متر یا اسید سنج، اختلاف پتانسیل الکتریکی مابین الکترود pH و همچنین الکترود مرجع را اندازه گیری کرده و به این دلیل در برخی مواقع به آن پی اچ متر پتانسیومتری نیز گفته می شود. پی اچ متر ها با در نظر گرفتن نوع کاربریشان انواع مختلفی دارند که با توجه به ویژگی های متمایز آنها، هر مدل کارایی های خاص خود را ایفا می کند.
پی اچ متر قلمی، یکی از مدل های اسید سنج با قیمت ارزان، سبک، کوچک و همچنین با کاربری آسان می باشد که یکی از مزیت های این دستگاه، قابلیت تعویض الکترود (پرآب) است و در صنایع متنوع از جمله آزمایشگاه ها، صنایع کشاورزی، اندازه گیری پی اچ آب آکواریوم، استخر و همچنین سونا کاربرد فراوانی دارد. البته با توجه به قابلیت حمل این دستگاه آن را پی اچ متر پرتابل قلمی نیز می نامند.
یکی از انواع پر کاربرد pH متر های موجود، پی اچ متر یا اسید سنج قابل حمل است. در این نوع pH سنج ها الکترود به صورت معمول از طریق کابل به دستگاه اتصال پیدا می کند و دارای قابلیت هایی همچون نگهداری داده های اندازه گیری شده، خاموشی خودکار دستگاه و در بعضی مواقع از مدل ها قابلیت کالیبره بصورت اتوماتیک و یا دستی و همچنین امکان جبران سازی دما در برخی مدل ها نیز خواهد بود.
از نظر ابعاد نسبت به پی اچ متر و یا اسید سنج قلمی بزرگ تر می باشد. این پی اچ متر ها گران تر هم می باشند البته نسبت به مدل های قلمی دارای کارایی بیشتری می باشد.
این نوع پی اچ متر معمولا در تابلو های صنعتی کاربرد فراوانی دارند. این نوع پی اچ متر یا اسید سنج برای مشاهده آنلاین مقادیر pH اندازه گیری شده استفاده می شود، که برخی از مدل ها دارای سیگنال خروجی جریانی (4 تا 20 میلی آمپر) و همچنین خروجی رله هستند که یکی از مزیت های این نوع پی اچ متر به حساب می آیند.
این نوع pH سنج ها نیز دارای دقت بسیار بالاتری در مقایسه با انواع دیگر خواهد بود و عموما در آزمایشگاه ها از آنها استفاده می شود. این نوع پی اچ متر یا اسید سنج را نمی توانید با خود حمل نمایید و باید در جای ثابتی آن را قرار دهید.
اغلب مدل های پی اچ متر بصورت رومیزی می توانند علاوه بر PH، پارامتر های شیمیایی دیگر را اندازه گیری کنند. این پی اچ متر یا اسید سنج دارای کاربرد های متنوعی از جمله آزمایشگاه های صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی و دامپروری و غیره خواهد بود.
نوع سوم پی اچ متر های رومیزی یا آزمایشگاهی که بیان شد، این نوع پی اچ مترها دارای دقت بسیار بالاتری می باشند و بعضی از آنها قابلیت سنجش پارامترهای متنوعی علاوه بر pH را خواهند داشت. این نوع برخلاف موارد دیگر قابلیت حمل‌ونقل را ندارد و باید در جای ثابتی واقع شود.
از بهترین انواع پی اچ مترها می توان به نوع قلمی و مدل 222-PH اشاره کرد که توسط شرکت لوترون در کشور تایوان ساخته می شود. قابل ذکر است که برخی از پی اچ مترها که قدرت بالاتری به نسبت دیگر انواع قلمی و پرتابل خواهند داشت و می توانند PH مواد غیر محلول را نیز اندازه گیری کنند.
عنوان مثال پی اچ متری که PH-212 نامیده می شود، می تواند میزان اسیدی یا قلیایی بودن موادی از قبیل خاک ، مواد غذایی و دیگر مواد شیمیایی را مشخص کنند و در کسری از ثانیه نمایش دهند.
پی اچ متر در هر رشته ای از علوم که با محلول در ارتباط است مورد استفاده قرار می گیرد. در رشته هایی همانند کشاورزی، صنایع آب، خالص سازی و علاوه بر آن در صنایعی مانند پتروشیمی، کاغذسازی، غذا، داروسازی، تحقیق و همچنین گسترش صنایع فلزات و غيره كاربرد فراوانی دارد.
در آزمایشگاه های بالینی از آن در کنترل محیط های کشت موجود، اندازه گیری بافرهاي قلیایی و حتی اسیدی و محلولها بکار گرفته می شود. در آزمایشگا ههای بسیار تخصصی، میکروالکترودها برای انداز ه¬گیری pH فرآورد ههاي خونی نیز کاربرد خواهند داشت. pH پلاسما وضعیت بالینی بیمار را مشخص می کند و معمولاً بین 3.5 / 7 تا 4.5 / 7 مشخص می شود.
به صورت کلی پی اچ متر ها کاربرد فراوانی دارند که در ادامه مطرح می شوند.
با بکارگیری نشانگرهای pH، که با تغییر سطح pH تغییر رنگ خواهند داد، می توان یک مقدار تقریبی از pH را بوجود آورد. این شاخص ها در دقت خود محدودیت هایی خواهند داشت و تفسیر صحیح آن در نمونه های رنگی و یا تیره دشوار می باشد.
الکترود دستگاه اسیدسنج با قرار گرفتن درون مایع نیز می توانند میزان pH را اندازه گیری نموده و مقدار اندازه گیری شده را بروی صفحه نمایشگر نمایش دهند. میزان یون های هیدروژن [H+] و یون های هیدروکسیل [OH-] که در یک محلول وجود دارند، تعیین کننده pH محلول می باشند.
در محلول های اسیدی میزان یون های هیدروژن بیشتر از یون های هیدروکسیل می باشد و مقدار pH بین 0 تا 7 خواهد بود و در محلول های قلیایی نیز تعداد یون های هیدروکسیل بیشتر از هیدروژن می باشد و مقدار pH بین 7 تا 14 نمایش می دهد و اگر میزان یون های هیدروژن و هیدروکسیل در محلول به صورت یکسان وجود داشته باشند، ماده خنثی و pH آن برابر 7 می باشد. ماده های اسیدی نیز دارای یون های هیدروژن آزاد و مواد بازی دارای یون های هیدروکسیل آزاد می باشند.
الکترودهای پی اچ متر در انواع مختلفی طراحی می شوند که عموما بصورت تیغه ای از جنس فلز هستند که با الکترولیت در تماس می باشد و واکنش های اکسایش و کاهش در سطح الکترود انجام می پذیرد. بدنه الکترود با توجه به میزان کاربری، نوع محلول و همچنین محیطی که از آن استفاده می شود با مواد متفاوتی همچون پلی وینیلیدین فلورید، شیشه، پلی اتیلن و استیل تولید می شود.
در زمانیکه قسمت داخلی با محلول پر کننده مرجع در تماس باشد در قسمت مرجع اختلاف پتانسیلی ایجاد خواهد شد و در نتیجه الکترود pH ولتاژ متفاوتی را ایجاد می کند و الکترود مرجع نیز ولتاژ مشخصی را به متر تبدیل می کند.
سیگنال ولتاژ ایجاد شده از طریق کاوشگر یک سیگنال مقاومت ظاهری بسیار کوچک و بزرگ می باشد، مقاومت ظاهری داده باعث می شود که به تنهایی با دستگاه هایی با مدار های مقاومت ظاهری بالا ارتباط ایجاد کنند.
این الکترود ها جهت اندازه گیری در محیط های آبی مناسب می باشند و برای حلال هایی همچون ccl4 که یون هیدروژن آزادی نخواهند داشت، مناسب نمی باشند. دقت داشته باشید الکترودها معمولا باید به صورت مرطوب حفظ شوند و به منظور عملکرد دقیق، شیشه باید هیدراته گردد.
بعضی از مدل های پی اچ متر و یا اسید سنج دارای قابلیت جبران سازی دما هستند چون اندازه گیری های pH و الکترود ها به دما بستگی دارد. جبران سازی دما در پی اچ متر به دو شیوه دستی و اتوماتیک صورت می پذیرد. در روش جبران سازی از طریق دستی باید دما را به صورت مجزا اندازه گیری نموده و در ادامه به منظور کنترل جبران سازی دستی پی اچ متر را با میزان تقریبی دما تنظیم کنیم اما در روش جبران سازی به صورت خودکار دما (ATC) در ابتدا از قسمت کاوشگر درجه حرارتی مجزا به سمت pH متر انتقال پیدا می کند و در آن دما مقدار pH نمونه با دقت بسیار بالا قابل اندازه گیری خواهد بود.
محلول های بافر pH متر
در این بافر ها مقادیر pH ثابت می باشد و در برابر تغییرات pH مقاومت نشان خواهند داد، از این محلول ها به جهت انجام فرآیند کالیبراسیون دستگاه پی اچ متر و یا اسید سنج استفاده خواهد شد و می تواند بین خروجی یک الکترود و همچنین الکترود دیگر اختلاف کمی دیده شود. پس پیشنهاد می شود که عملیات کالیبراسیون با فاصله زمانی مرتب انجام شود.
محلول های بافر به دو حالت مایع یا کپسول های پودر خشک در دسترس می باشند. پی اچ متر به صورت معمول باید با مقادیر مختلف pH کالیبره گردد.
پی اچ متر مایعات
برای اندازه گیری مقدار اسیدی و یا قلیایی بودن مایعات در آزمایشگاه های مربوط به کنترل کیفیت، دستگاه اسید سنج آب، شیر و مایعات را مورد استفاده قرار می دهند. اگر میزان نشان داده شده ما بین 0 تا 7 باشد مایع اسیدی، بین 7 تا 14 مایع قلیایی و همچنین 7، مایع خنثی در نظر گرفته می شود. برخی از پی اچ متر ها اسید سنج ها در رنج 2- تا 16 خواهند بود و برای اندازه گیری میزان مایعات فاقد آب یا همان پایه الکل از آن ها استفاده می شود.
پی اچ متر جامدات
پی اچ متر جامدات در اغلب صنایع غذایی و یا کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و در صنایع فرآوری برای تولید سوسیس و کالباس، تولید محصولات لبنی، اندازه گیری pH خاک گلخانه ها (پی اچ سنج خاک) از آن استفاده می شود.
پی اچ متر خاک
باغداران و کشاورزان نیز برای جلوگیری از بین رفتن گیاهان و همچنین مرکبات بر اثر اسیدی یا قلیایی بودن خاک، به دستگاه پی اچ متر خاک نیاز دارند و در صورتی که این اندازه گیری به حالت متناوب و زمان بندی شده انجام پذیرد، باعث کنترل میکروارگانیسم های بی هوازی و مخرب و همچنین کاهش آسیب به گیاهان و مرکبات می شود.
خاک هایی که مقدار پی اچ در آنها برابر 7 می باشد، خنثی و اگر کمتر از 7 است، اسیدی و بیشتر از 7 قلیایی در نظر گرفته می شود.
دستگاه های پی اچ متر خاک دقت بالاتری در مقایسه با شناساگرها و کیت تست و نوارها خواهند داشت که با کاربری و حمل آسان، می توان اندازه گیری راحتی را جهت کاربر ایجاد کند که بعضی از مدلها به صورت ضدآب و بادوام طراحی می شوند که در محیط های مرطوب نیز از آن استفاده می شود.
در بعضی از این دستگاه ها، برای جلوگیری از گرفتگی الکترود، جانکشن پارچه ای مورد استفاده قرار می گیرد که برای از بین بردن ذرات خاک، نیز می توان پارچه را به آرامی بیرون آورد تا جانکشن تازه ای ایجاد کنیم و این کار سبب طول عمر بیشتر الکترود و اندازه گیری دقیق آن خواهد شد.
قیمت پی اچ متر به علت نوسانات بازار روزانه محاسبه خواهد شد. شما جهت ارزیابی و آگاهی از قیمت می‌توانید با کارشناسان شرکت آرکاراد تماس بگیرید و از قیمت محصول اطلاع پیدا کنید.
شرکت آرکاراد مفتخر است تا این وسیله را با ضمانت اصل بودن کالا در مدت زمان کوتاه، و در بسته بندی مورد نظر، تقدیم شما مشتریان محترم نماید.
